علف چاي (گل راعي، هوفاريقون)
علف چاي به آن گل راعي، هوفاريقون و گل شهناز نيز گفته مي‌شود گياهي است علفي و چندساله، فاقد كرك، در پايه چوبي با غده‌هاي شفاف حاوي مواد روغنـي و گـاهي بـه رنگ قرمز يا سياه كه بسته شرايط محيط از ۲۵ سانتي‌متر تا ۱ متر رشد مي‌كند. در سال اول رشد رويشي دارد و خزنده است. رشد مطلوب و گلدهي از سال دوم به بعد آغاز مي‌شود. ساقه‌هاي آن در قاعده منشعب، داراي دو خـط نسـبتاً برجسته در تمامي طول آن است و شاخه‌هاي متقابل و جفتي آن از يـك ريـزوم كوتاه در سطح خاك منشأ مي‌گيرند. برگ‌هاي اين گياه قاشقي شكل، متقابل، بيضوي و نسـبتاً نيزه‌اي شـكل بـوده، دم برگ‌ها كوتاه، رگبرگ‌هايي به طول ۵/۱-۴ سانتي‌متر كامل و بدون كـرك كـه بـر روي آن‌ها نقاط كوچك و شفافي به تعداد فراوان ديده مي‌شود كـه در واقـع كيسه‌هاي ترشي مملو از اسانس هستند و بدون دم برگ مي‌باشند و داراي حفـرات فـراوان سانس هستند كه نام گونه اين گياه از همـين ويژگـي بـه معنـي سوراخ‌سوراخ حاصل شده است. ولي در حقيقت سوراخ نيسـت بلكـه پـرده نـازك و شفافي است كه غده‌هاي روغني در كناره‌هاي آن قرار دارند. ريشه‌هاي گياه كوتاه و به طول ۴۵-۳۰ سانتي‌متر و عرض ۴/۰-۳/۰ سانتي‌متر است. در گلبرگ‌هاي آن نقاط ريز با خطوط تيره‌اي مشاهده مي‌شود كـه غده‌هاي ترشحي مي‌باشند. محتواي غده‌ها شيره‌اي به رنگ قرمز مايل به قهوه‌اي است. گل‌هاي آن زردرنگ به قطر ۲۰-۲۵ سانتي‌متر بوده و از پنج كاسـبرگ سـبز و ۵ گلبرگ زرد طلايي به‌صورت آزاد (نيزه‌اي شكل) تشكيل شده است. گل آن كمي معطر و داراي بويي شبيه صمغ صنوبر است. گل‌ها خود لقـاح، متقارن، خامه‌اي طويل و داراي دانه‌هاي گرده فراوان هستند به همين دليل حشرات را به‌سوي خود جذب مي‌كنند. در زماني كه بساك ها شكافته مي‌شوند با كلاله تماس ندارند زيرا در يك سطح نمي‌باشند بنـابراين در ايـن مرحلـه گرده‌افشاني وابسته به حشرات است كه جلب گل‌ها مي‌شوند بعد از گل دادن گلبرگ‌ها و پرچم‌ها به‌طرف داخل گل كشيده مي‌شوند و در آن موقع كه بساك ها پوشيده از دانه‌هاي گرده هستند با كلاله تماس پيدا مي‌كنند. پرچم‌ها زيـاد، پنج دسته‌اي، جدا، مقابل گلبرگ‌ها است.
مايعي كه از گل‌ها خارج مي‌گردد قرمز بوده و بر روي پوست اثر آبي- بنفش بر جاي مي‌گذارد. ميـوه به‌صورت كپسول ۳ خانه است كه بذور تيره‌رنگ در آن قرار دارد و طول آن‌ها حـدود ۱ ميلي‌متر بـوده و فاقـد آندوسـپرم مي‌باشند. وزن هزار دانه آن ۳/۰-۱۵/۰ گرم است. زمان گلدهي اواخر ارديبهشت تا اواخر مهرماه و زمان برداشت سرشاخه‌ها خرداد تا تيرماه است. اين گياه نيازمند تابش مناسب نور خورشيد است. خاك‌هاي غني از مواد غذايي و رطوبت مناسب با بافت سبك تا متوسط و زهكش خوب را با ۶-۷=pH را مي‌پسندد. نسبت به خاك‌هاي اسيدي و قليايي نيز تا حدودي مقاوم است. جذب‌كننده عنصر كادميم است و بايد در خاك‌هايي كـه حـاوي بـيش از ۲۵/۰ kgsoil/mgcd هستند، پرورش يابد.
اين گياه بيشتر در مناطق خشك، مرغزارها و مراتع آفتاب‌گير مي‌رويد. اين گياه بومي بريتانيا و اروپا است. علـف چاي به سرما، كم‌آبي و شوري حساس است و خاك‌هاي داراي زهكشي را ترجيح مي‌دهد. براي افزايش گلـدهي علـف چاي مكان‌هاي آفتابي براي كشت مناسب‌تر است. علف چاي گياهي است روزبلند و حداكثر گل و ماده مؤثر آن را در اوايل تابستان توليد مي‌نمايد. علف چاي در محدوده وسيعي از اقاليم رشد مي‌كند اما براي جوانه‌زني يا بقاي گياهچه در ارتفاع بيش از ۱۵۰۰ متر بـه علت سرما، رشد محدودي پيدا مي‌كند. اين گياه در صفر درجه سانتي‌گراد شروع به رشد مي‌كند، در منـاطق معتـدل رشد مطلوبي دارد و گرماي بيش‌ازحد رشد آن را مختل مي‌كند.
اثر رطوبت بارندگي زياد باعث كاهش هـواي خـاك و شستشـوي عناصـر غـذايي مي‌گردد كـه بـراي علف چاي مناسـب نيست. بهترين رشد علف چاي را ارتفاع ۶۰۰ متر و بارندگي بيش از ۷۶۰ ميلي‌متر عنوان نموده است. اثر خاك علف چاي به EC و PH خاك و آب حساس است درحالي‌كه در محدوده‌هاي وسيعي از خاك‌ها رشد مي‌كند ولـي بهترين رشد را در خاك‌هاي سبك و عميق دارد. رشد مطلوب اين گياه در خاك‌هايي با حاصل خيـزي زيـاد تـا كـم بـا زهكش خوب است و بهترين PH حدود ۶٫۶، بهترين EC خاك و آب حدود ۲۰۰۰ ميكروموس است. مواد و عناصر غذايي موردنياز مقدار ۶۰ كيلوگرم ازت، ۸۰ كيلوگرم و فسفر ۱۲۰ كيلوگرم پتاس است. مقادير مختلف كودهاي شيميايي NPK براثر جذب عناصر غذايي در صورت برداشت گياه به اندازه ۲۰ تـن در هر هكتار به ترتيب ۱۱۹,۴۰,۱۰۵ كيلوگرم پيشنهاد شده است. دادن كود دامي و شيميايي زياد سبب شـيوع آفـات در اين گياه مي‌شود.
قسمت‌هاي مورداستفاده
سرشاخه‌هاي گل‌دار تازه يا خشك شده گياه سرشاخه‌ها را بايد در زمان گلدهي از گياه چيد. در اين هنگام طعم آن تلخ، كمي قابض و به‌طور ملايم شور است. اگـر در بين انگشتان فشرده و له شود، بوي معطر و رزيني از آن استشمام مي‌شود. براي منظورهاي درماني گل را بايد زماني از گياه جدا كرد كه در حال طراوت يعني قبل از پلاسيده شدن باشند.
كاشت
تكثير اين گياه عمدتاً توسط بذر در بهار، تقسيم اندام زيرزميني (ريشه راست) در پاييز و گـاه توسـط قلمـه سـاقه صورت مي‌گيرد. ولي جهت تكثير در سطح وسيع از بذر علف چاي استفاده مي‌شود. بذور ريز اين گياه را بايستي در عمق كم كشت نمود زيرا به دليل كوچك بودن به كشت عميق حساس هستند. معمولاً از كشت غيرمستقيم بذور استفاده مي‌شود. در اواخر زمستان، بذرهاي داخل خزانه، در پيت و بدون پوشش روي بستر كشـت مي‌شوند. بـذرها در ۱۰-۲۸ روز جوانه مي‌زنند. هنگامي‌كه نشاها به ارتفاع ۱۰-۱۵ سانتي‌متر رسيدند مي‌توان آن‌ها را به مزرعه منتقل كـرد. ايـن عمـل بايد بلافاصله بعد از مساعد شدن هوا و رفع يخبندان صورت گيرد كه به‌طور معمول مدت‌زمان لازم جهت انتقال نشـا از خزانـه بـه زمين اصلي ۴۵-۶۰ روز به طول مي‌انجامد. فاصله ۳۰-۴۰ سانتي‌متري گياهان از يكـديگر بالاترين عملكرد را داشته است.
مراقبت و نگهداري
علف چاي در مرحله خزانه به گياه انگلي سس حساس و در ايـن مـورد بايـد بسيار مراقب بود و از بذور مرغوب استفاده كرد است. بسته به اقليم و ميزان گرماي هوا آبياري، به‌صورت منظم به روش‌هاي سنتي بين ۷-۱۰ روز يك‌بار يا به‌صورت قطره‌اي براي اين گياه مناسب است. البته لازم به ذكر است كه حدوداً يـك ماه پس از كاشت علف چاي، اين گياه به ميزان آب زيادي نياز داشته و رطوبت خاك بايد دائماً حفظ شود. مبارزه با آفات و امراض موجود در منطقه با روش‌هاي توصيه‌شده و دفـع علف‌هاي هرز در مراحل اول (قبل از كاشت و اوايل رويش) بايد انجام شود.
برداشت
برداشت اين گياه در زماني است كه ۵۰ تا ۸۰ درصد گل‌ها باز شده‌اند يعني در اواخر خرداد يا ابتداي تيرماه و ايـن عمل شامل قطع پيكره رويشي اين گياه از نزديكي سطح زمين (۱۰-۲۰ سانتي‌متر بالاي طوقه) است. برداشـت در حدود ۳-۴ بار به فاصله ۳-۵ روز تكرار شود، در طول سال مي‌توان ۲ بار پيكر رويشي آن را برداشت كـرد. برداشـت در يك روز آفتابي صورت گرفته و محصول را بايستي به‌سرعت در محلي تاريك خشك نمود. سرشاخه‌هاي گل‌دار گياه را بايد بعد از برداشت به‌سرعت خشك كرد. براي اين منظور مي‌توان پـس از برداشـت در يك روز آفتابي آن‌ها را در سايه و محلي كه هوا جريان داشته باشد و نور مستقيم خورشيد به محصول نتابد پهن نموده يا در خشك‌كن استاندارد كه دماي آن ۳۵-۴۵ درجه سانتي‌گراد است خشك كرد. در اين حالت مـاده مؤثر گيـاه در زمان خشك شدن محفوظ مي‌ماند. سپس آن‌ها را در گوني‌هاي كنفي و بهداشتي در انبار خنك نگهداري مي‌نمايند. عملكرد اين گياه براي گياهان تازه ۱۴-۱۶ تن در هكتار و ۲۰۰۰-۲۵۰۰ كيلوگرم ماده خشك در هكتار است كـه حداكثر عملكرد در سال سوم خواهد بود و بعد از سال چهارم عملكرد آن كاهش مي‌يابد. اگر هدف برداشت، بـذر، باشـد بايد هنگام رسيدن بوته‌ها كه رنگ كپسول خاكي‌رنگ شدند اقدام به برداشت سرشاخه‌ها و جداسازي بذر نمود.
خواص
علف چاي گرفتگي صدا را باز مي‌كند و خلط‌آور است.
براي درمان مرض كزاز به كار مي‌رود.
درمان‌كننده اسهال و اسهال خوني است.
از خواص علف چاي درمان ضعف جنسي است.
علف چاي براي درمان درد دنبالچه بهترين دارو است.
اين گياه ضد كرم معده و روده، ادرارآور و قاعده آور است.
علف چاي درمان‌كننده مننژيت است.
علف چاي براي درمان فلج به كار مي‌رود.
از خواص گياه هوفاريقون درمان زخم‌هاي عميق، متعفن و التهابات پوستي است به اين منظور برگ گياه علف چاي را بكوبيد و يا روغن حاصل از گل اين گياه را روي محل زخم قرار دهيد.
ماده قرمزرنگي كه در برگ‌هاي علف چاي وجود دارد و با فشار دادن برگ‌ها از آن خارج مي‌شود، براي التيام زخم‌ها و درمان سوختگي به كار مي‌رود.
از ديگر خواص هوفاريقون درمان بي‌خوابي، سياه‌سرفه و مننژيت است.
دمنوش علف چاي براي درمان افسردگي مفيد است.
يكي از مهم‌ترين خواص علف چاي تقويت سيستم ايمني بدن و از بين بردن ويروس‌ها از جمله ويروس ايدز است. طبق آخرين تحقيقات علف چاي مي‌تواند ويروس‌ها را از بين ببرد. مدتي است كه بيماران مبتلا به ايدز از اين گياه استفاده مي‌كنند كه سيستم دفاعي بدن آن‌ها را تقويت و علائم بيماري را تخفيف مي‌دهد.
مضرات هوفاريقون
تحقيقات دانشمندان نشان داده مصرف گياه علف چاي براي انسان درصورتي‌كه در حد مجاز توصيه‌شده مصرف شود ايجاد عوارض پوستي نمي‌كند، مگر افرادي كه داراي پوستي حساس باشند، لذا اشخاصي كه نياز به استفاده از خواص علف چاي داشته و از اين گياه استفاده مي‌كنند، بايد حتي‌الامكان دور از تابش اشعه آفتاب باشند. قرار گرفتن پوست در معرض آفتاب پس از مصرف خوراكي اين گياه، ممكن است منجر به آسيب پوستي و درماتيت شود. در هواي مرطوب و آفتابي هرس كردن گياه و چيدن برگ و گل باعث درماتيت تماسي مي‌شود. علف چاي با غذاهاي داراي مقادير زياد تريپتامين مانند پنير، داروي فلوكستين، مهاركننده MAO، داروهاي ضد ايدز، داروهاي قلبي حاوي ديگوگسين بهتر است مصرف نشود، چون ممكن است مقدار كمي اثرات آن‌ها را كاهش دهد.
براي خريد بذر علف چاي و ساير گياهان دارويي به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرماييد.
همچنين از راه‌هاي زير نيز مي‌توانيد محصولات ما را ملاحظه و خريد نماييد:
۱- مراجعه به صفحه اينستاگرامي به آدرس:
https://www.instagram.com/zerafat.shop/
۲- مراجعه به كانال تلگرامي به آدرس:
۳- تماس با شماره موبايل: ۰۹۱۳۵۵۵۵۸۳۳
برچسب:
